Η δυσκολία που μπορεί να εμφανίσει ο άνθρωπος στο να καταπίνει ή δυσφαγία όπως αναφέρεται, είναι ένα συχνό πρόβλημα που μπορεί δυνητικά να πλήξει όλες τις ηλικιακές ομάδες αλλά εμφανίζεται κυρίως στους ηλικιωμένους.
Με τον όρο δυσφαγία αναφερόμαστε στο αίσθημα δυσκολίας όταν περνά στερεά ή υγρή τροφή από το στόμα στο στομάχι. Οι λόγοι που μπορεί αυτό να συμβαίνει είναι πολλοί και διαφορετικοί, γι αυτό απαιτείται λεπτομερής εξέταση και λήψη αναλυτικού ιστορικού από την πλευρά του Ωτορινολαρυγγολόγου.
Καθώς η δυσφαγία μπορεί να κρύβει κάποιο σοβαρό νόσημα, όπως έναν όγκο ή κάποια νευρολογική διαταραχή, αν η δυσκολία στην κατάποση δεν υποχωρήσει μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα, τότε θα πρέπει ο ασθενής να επισκεφτεί τον ΩΡΛ.
Τί συμβαίνει κατά την κατάποση;
Ο άνθρωπος μέσα στη μέρα καταπίνει εκατοντάδες φορές και συγκεκριμένα όταν καταπίνει το σάλιο του, όταν τρώει ή πίνει. Η φυσιολογική αυτή διαδικασία της κατάποσης περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
- Στάδιο κατά το οποίο ο βλωμός (μπουκιά) βρίσκεται μέσα στη στοματική κοιλότητα. Με τη βοήθεια του σάλιου και των συστατικών του προετοιμάζεται ώστε να προχωρήσει στο φάρυγγα
- Στάδιο προώθησης του βλωμού με τη βοήθεια της γλώσσας προς το φάρυγγα
- Στάδιο όπου ο βλωμός περνάει από το φάρυγγα
- Στάδιο τέταρτο όπου η τροφή διέρχεται από τον οισοφάγο στο στομάχι
Τα πρώτα δύο στάδια έχουν κάποιον εκούσιο έλεγχο, αλλά τα δύο τελευταία είναι πλήρως ακούσια στάδια.
Παθήσεις που προκαλούν οξεία δυσφαγία είναι:
- Λοιμώξεις, π.χ. αμυγδαλίτιδα
- Αποστήματα κεφαλής και τραχήλου
- Κατάποση καυστικών ουσιών
- Ξένα σώματα(π.χ. ψαροκόκκαλο)
- Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Αίτια και Παθήσεις που προκαλούν χρόνια δυσφαγία είναι:
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Παράλυση φωνητικών χορδών
- Εκκόλπωμα οισοφάγου
- Αχαλασία οισοφάγου
- Νευρολογικές παθήσεις
- Όγκοι της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα ή του οισοφάγου
- Αρτηριακή υπέρταση
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Φάρμακα όπως : οι ανταγωνιστές του ασβεστίου, η ασπιρίνη, αντικαταθλιπτικά, αντιϊσταμινικά, τα αντιψυχωσικά, νιτρώδη.
Ποιά συμπτώματα θα πρέπει να ανησυχήσουν τους ασθενείς ;
Συμπτώματα που θα πρέπει να προβληματίσουν τους ασθενείς μας με πιθανή διαταραχή κατάποσης είναι η σιελόρροια, ο βήχας και το πνίξιμο κατά το φαγητό, το αίσθημα στάσης της τροφής στο λαιμό, το αίσθημα πίεσης και δυσφορία στο λαιμό και στο στήθος, η απώλεια βάρους (λόγω χρόνιας δυσφαγίας), η εισρόφηση και η διαταραχή της φώνησης. Η περίπτωση εισροφήσεων χρήζει άμεσης εκτίμησης, μιας και ο ασθενής κινδυνεύει από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος.
Διάγνωση διαταραχών κατάποσης
Η διάγνωση των παθήσεων της δυσφαγίας προϋποθέτουν μια λεπτομερή εξέταση από τον ΩΡΛ, ο οποίος θα πρέπει να λάβει αρκετές πληροφορίες από το ιστορικό του ασθενούς. Αφού γίνει λήψη ιστορικού και ψηλάφηση τραχήλου ακολουθεί εξέταση του λάρυγγα με τις εξετάσεις:
- Επισκόπηση στοματικής κοιλότητας και στοματοφάρυγγα
- Έμμεση λαρυγγοσκόπηση, με χρήση κατόπτρου και φακού κεφαλής
- Ενδοσκόπηση λάρυγγα και του φάρυγγα με άκαμπτο ενδοσκόπιο 70 μοιρών ή εύκαμπτο ενδοσκόπιο στο Ιατρείο. Στη συνέχεια ενδεχομένως να συστήσει οισοφαγοσκόπηση ή κάποια απεικονιστική μέθοδο όπως είναι η μαγνητική τομογραφία.
- Δοκιμασία κατάποσης: Είναι ειδική δοκιμασία εξέτασης με τη χρήση εύκαμπτου ενδοσκοπίου. Στο ιατρείο μας πραγματοποιείται με τη συνεργασία ειδικού Λογοθεραπευτή. Αξιολογείται επίσης τον κίνδυνο εισροφήσεων και πιθανών λοιμώξεων που μπορεί να εμφανίσει ο ασθενής με δυσφαγία. Η Δοκιμασία Κατάποσης μπορεί να γίνει κατ΄οίκον σε μη περιπατητικούς ασθενείς.
Θεραπεία διαταραχών κατάποσης
Θεραπευτική προσέγγιση:
- Φαρμακευτική συμβουλευτική θεραπεία όποτε κρίνεται αναγκαίο (π.χ. φλεγμονές λάρυγγα)
- Η θεραπεία των Διαταραχών Κατάποσης περιλαμβάνει τη θεραπεία των υποκείμενων παθήσεων που τις προκαλούν.
- Πρόταση για παραπομπή σε ειδικό λογοθεραπευτή, όταν χρειάζεται
- Πρόταση για παραπομπή σε Νευρολόγο, όταν χρειάζεται
- Πρόταση για παραπομπή σε Δημόσιο/ Ιδιωτικό Θεραπευτήριο όταν η θεραπεία της πάθησης απαιτεί χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία.
